Most nad rzeką Wissa w Skajach

OD DREWNIANEJ PRZEPRAWY DO NOWOCZESNEJ KONSTRUKCJI

Od 24 lipca 2025 r. trwa budowa mostu żelbetonowego w ciągu drogi powiatowej nad rzeką Wissa na terenie przysiółku Balcer jako integralnej części wsi Skaje, gm. Szczuczyn.

ZANIKAJĄCY PRZYSIÓŁEK

Przysiółek przez długie lata zachowuje w pamięci lokalnej uwarunkowaną historycznie, o nieznanej etymologii. odrębną nazwę Balcer. Nie posiadając jednak statusu samodzielnej miejscowości, funkcjonuje w obrębie ewidencyjnym podmiejskiej wsi Skaje. Balcer oprócz określenia go przysiółkiem, można nazwać: kolonią, osiedlem, rolą lub pustką.

Jeszcze kilkadziesiąt lat temu Balcer tętnił życiem – był tu młyn wodny (stawek od północy mostu), pracował ogrodnik, a za sadem wydobywano glinę. W starych budynkach z rodzinami mieszkali: Bielawski Szczepan (ogrodnik), Bielawski Andrzej (mechanik), Bielawski Franciszek, A. Bartnik, Bielawski Czesław, Komosiński. 

Rozproszone przez lata pięciodomowe, potem sześciodomowe skupisko gospodarstw rolnych położone jest ok. 500 m poza zwartą zabudową wsi Skaje.

W roku 2025 przysiółek Balcer ogranicza się do jednego aktywnego gospodarstwa, a reszta zabudowy popada w ruinę. Na skraju historycznego, północno-wschodniego Mazowsza włożony ludzki trud przechodzi w niepamięć i zanika. 

Mimo wszystko, po wschodniej stronie drogi i północnej stronie metalowego krzyża, od 20.09. 2023 r. powstaje nowy budynek mieszkalny państwa J.G.A. Symbolizuje to poczucie spełnienia i metaforę życiowej drogi w pozornie zanikającym i odtwarzającym się środowisku.

MODERNIZACJA ZMIENIA OBRAZ HISTORYCZNEGO KLIMATU

Do lipca 2025 r. w przysiółku funkcjonował drewniany most, wzniesiony w latach 70. XX w.  Była to konstrukcja lekka i wąska, początkowo dostosowana do wozów konnych. Z biegiem lat musiała zmierzyć się z coraz większym ruchem cięższych pojazdów mechanicznych.

Wissa, spokojna podczas suszy, korzystająca z dwóch źródeł, opadów i roztopów wiosennych oczekiwała na chwilę porwania śmiałych kierowców do karkołomnej przeprawy wpław.

Drewniany most, w którego budowie uczestniczył m.in. Pan Waszkiewicz, przez ponad pół wieku funkcjonował w ruchu wahadłowym. Pojazdy, poruszając się naprzemiennie, musiały sobie z ukłonem ustępować pierwszeństwa. Początkowo działały znaki B-31 i D-5.

Most o lekkiej konstrukcji pierwotnie przenosił względny ruch i masę wozów konnych. Z biegiem czasu wozy i konie znikły z horyzontu po jaćwieskiego rejonu. Na ich miejsce pojawiły się ciężkie, a nawet bardzo ciężkie współczesne pojazdy mechaniczne z ładunkami. 

Wjazd na zwężony, spróchniały i wibrujący drewniany most równał się z kaskaderską odwagą. Nowy most w zagrożonym miejscu – o dwóch pasach ruchu i nieograniczonym tonażu – wreszcie rozwiąże wieloletnie problemy mieszkańców i podróżnych w wielu kierunkach.

 BUDOWA MOSTU – OD FUNDAMENTU DO POMOSTU

Kilkakrotnie o stanie mostu pisałem online – w sieciowej rzeczywistości. Podczas pierwszej wizyty na budowie 12.08.2025 r., w jej obrębie nad rzeką Wissa, funkcjonowała już drewniana kładka przeznaczona wyłącznie dla ruchu pieszych i rowerzystów. Pozyskano stabilne podłoże i układano metalowe zbrojenie do zalewania fundamentu betonem.

Wykonawcą inwestycji jest firma HYDROBUD Kielczyk Spółka Jawna z Białegostoku, działająca na rynku budowlanym od 1992 roku i specjalizująca się m.in. w realizacji mostów.

W rozmowie z pracownikami oraz z bardzo miłym kierownictwem budowy, udzielono mi wyczerpujących odpowiedzi.

 Budowę rozpoczęto od prac ziemnych – usunięcia starej konstrukcji, przygotowania terenu oraz dostarczenia materiałów. Wykorzystywane m.in są tu: spycharka, koparka, motopompa i wywrotka. Całość prac przebiega zgodnie z dokumentacją techniczną.

W największym uproszczeniu most składa się z fundamentów, podpór skrajnych i pośrednich, przęseł, dźwigarów i pomostu – czyli tej części, po której poruszają się pojazdy, zwierzęta i piesi.

Pomijając sytuacje nieprzewidziane, zgodnie z harmonogramem roboty powinny zakończyć się do końca listopada 2025 r. Sprzyjająca pogoda, sprawny sprzęt, zdrowie i zaangażowanie pracowników znanej firmy HYDROBUD mogą sprawić, że nowa przeprawa nad rzeką Wissą w postaci mostu, może być oddana do użytku wcześniej. 

          Tekst i zdjęcia: Stanisław Orłowski