Grajewskie spotkania z historią

Grajewska Izba Historyczna zaprasza na kolejne „Grajewskie spotkania z historią”, które odbędą się 25 października 2025 r. o godz. 11:00 w Muzeum Historycznym w Grajewie (ul. Legionistów 9).

Podczas wydarzenia zaprezentowane zostaną dwie publikacje poświęcone dziejom Grajewa i jego mieszkańców:

• Grajewo i jego mieszkańcy w obiektywie Mikołaja Mołczanowskiego (1955–1965) – fotograficzna podróż przez powojenne lata miasta, utrwalona na unikatowych kadrach.
• Łukasz Wiśniewski, [NIE]zwykli ludzie. Wojenne losy kawalerzysty Józefa Zabłowicza i por. AK Antoniego Zabłowicza ps. „Błyskawica” – poruszająca opowieść o losach lokalnych bohaterów i pamięci o nich w regionie.
  
  Spotkanie będzie okazją, by poznać kulisy powstawania publikacji oraz porozmawiać o historii Grajewa zapisanej w obrazie i słowie.

Organizatorzy: Grajewska Izba Historyczna, Towarzystwo Przyjaciół 9 Pułku Strzelców Konnych, Grajewskie Centrum Kultury

Publikacje zostały wydane przy wsparciu finansowym Miasta Grajewo i Powiatu Grajewskiego.

Więcej informacji:

• Grajewo i jego mieszkańcy w obiektywie Mikołaja Mołczanowskiego (1955-1965)

Niniejsza publikacja to obraz miasta w dekadzie 1955-1965 zachowany na kliszy fotograficznej dzięki fotografowi amatorowi – Mikołajowi Mołczanowskiemu. Urodzony w 1904 r. pochodził z pow. łuckiego, jednak swoje powojenne losy związał właśnie z Grajewem, do którego przybył w 1945 r. Tu rozpoczął kolejny start zawodowy organizując Powiatową Spółdzielnię „Jedność”, Powiatowy Związek Gminnych Spółdzielni „Samopomoc Chłopska”, Remontowo-Konserwacyjną Spółdzielnię Pracy, Budowlane Przedsiębiorstwo Powiatowe, pełniąc jednocześnie społecznie funkcję prezesa grajewskiego klubu piłkarskiego „Budowlani”. Wielką pasją Mikołaja była fotografia, której poświęcił wiele swojego czasu, a Jego zdjęcia do dziś zdobią wiele rodzinnych albumów i są nierzadko dokumentami historii Grajewa z lat 50. i 60. Niestety zmarł przedwcześnie w 1966 r., ale pozostawił po sobie spuściznę fotograficzną, która warta jest zachowania dla potomnych. Dzięki jego synowi Markowi Mołczanowskiemu Muzeum Historyczne w Grajewie (Grajewska Izba Historyczna) dysponuje ponad 2 tysiącami oryginalnych klatek kliszy fotograficznych. Kolekcja Mikołaja Mołczanowskiego stanowi unikatowy, zwarty zbiór zdjęć wykonanych w miarę krótkim okresie czasu (1955-1965). Zachowana kolekcja wykonanych przez niego zdjęć posiada dużą wartość dokumentalną i regionalną, gdyż obrazuje z jednej strony życie codzienne miejscowości (zakłady pracy, podwórkowe zabawy dzieci, życie rodzinne, miejska plaża), z drugiej zaś wydarzenia szczególne w życiu tej społeczności (pochody 1-majowe, pochody Prasy i Książki, procesje Bożego Ciała, występy artystyczne, wydarzenia sportowe, rajdy motocyklowe, wycieczki pracowników zakładów pracy, z którymi był związany fotograf-amator itp.). Zdjęcia te były już częściowo wykorzystywane podczas różnych innych wystaw tematycznych poświęconych historii Grajewa organizowanych w Grajewskiej Izbie Historycznej, czy wydawnictwach jak np. „Grajewo –obrazy z przeszłości” z 2020 r. Powstała też wystawa plenerowa „Grajewo w obiektywie Mikołaja Mołczanowskiego”. Publikacja jest swoistym katalogiem niniejszej kolekcji, która jest aktualnie digitalizowana przez Grajewską Izbę Historyczną w ramach projektu „Na trwałe” Centrum Archiwistyki Społecznej.

Publikacja została wydana przy wsparciu finansowym Miasta Grajewo

• Łukasz Wiśniewski, [NIE]zwykli ludzie. Wojenne losy kawalerzysty Józefa Zabiłowicza i por. AK Antoniego Zabiłowicza ps. ,,Błyskawica”

Książka [NIE]ZWYKLI LUDZIE to wyjątkowa opowieść przedstawiająca losy dwóch braci: kawalerzysty szwoleżera Józefa ZABIŁOWICZA, odznaczonego Srebrnym Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari oraz porucznika Antoniego ZABIŁOWICZA ps. ,,Błyskawica”, wielokrotnie odznaczonego żołnierza Armii Krajowej, uczestnika bitwy na Osowych Grzędach 8/9.09.1944 r., który niemal całe swoje dorosłe życie aż do śmierci poświęcił Polsce i który był po wojnie gnębiony przez UB. Główną ramą czasową są lata ich życia: 1886-1944 w przypadku Józefa i 1902-1951 w przypadku Antoniego. Ponieważ dużą część swego życia spędzili na terenie ówczesnego powiatu szczuczyńskiego (obecnie grajewskiego), to te tereny są także tłem opisywanych wydarzeń. Okresy ich działalności niepodległościowej pokazują ich jako tych „niezwykłych”, zaś pokojowy okres II RP ukazuje ich sylwetki, jako „zwykłych” ludzi. Tłem dla ich losów są ogólne wydarzenia historyczne także w kontekście regionalnym, które miały miejsce w tym czasie. Takie połączenie przenosi „wielką historię” tu i teraz do wymiaru regionalnego, do losów indywidualnych jednostek i ich najbliższych. Nabiera ona przez to cech lokalności i staje się nam bliższa. Autor wykorzystał szerokie spektrum materiałów źródłowych, które się wzajemnie bardzo dobrze uzupełniają. Z jednej strony są dokumenty archiwalne, z drugiej zaś relacje i wspomnienia rodzinne. Publikacja przywraca niejako pamięci rodzinnej i lokalnej postaci, które były nie tylko uczestnikami, ale też kreatorami historii. Odkrywa też interesujące fakty i wydarzenia. Bohaterowie pokroju Józefa i Antoniego Zabiłowiczów zbyt często pozostają w mrokach zapomnienia, a to właśnie historie ich życia mogą być inspiracją dla nas współczesnych.

Publikacja została wydana przy wsparciu finansowym Powiatu Grajewskiego

Grajewska Izba Historyczna (czytaj więcej)