Przekładnie zębate i ślimakowe - czym są i jakie mają zastosowanie?

Przekładnia to mechanizm wykorzystywany w wielu miejscach – maszynach, samochodach, a nawet w niewielkich urządzeniach. Są odpowiedzialne za przenoszenie napędu, albo w zależności od rodzaju, zwiększaniem przełożenia, na przykład w celu uzyskania wyższego momentu obrotowego. Przekładnie są przy tym elementami bardzo wytrzymałymi ze względu na trudne warunki pracy. Wyjaśniamy, jak działają i w jakich branżach są stosowane.

Czym są przekładnie i jak działają?

Przekładnia zębata to rodzaj przekładni mechanicznej, w której przeniesienie momentu odbywa się poprzez zazębianie się współpracujących kół zębatych. Przekładnie służą do przenoszenia napędu pomiędzy wałem czynnym a biernym. Proces odbywa się przez zmianę prędkości obrotowej wału napędzanego. Krótko mówiąc – chodzi o przeniesienie momentu obrotowego ze źródła na odbiorcę.

Przekładnia ślimakowa to rodzaj przekładni zębatej o osiach prostopadłych, gdzie ślimak przypomina budową wirnik śrubowy z gwintem w kształcie trapezu. Współpracuje on ze ślimacznicą, czyli zębatką wklęsłą w przekroju wzdłużnym z zębami śrubowymi. Wytrzymuje ona większe obciążenia, a miejsce styku jest liniowe. Przy zastosowaniu odpowiednich parametrów przekładnia ślimakowa może być mechanizmem samohamownym.

Łatwo więc wywnioskować, że kluczową rolę odgrywa precyzja wykonania tych elementów – a wysokiej jakości przekładnie zębate i ślimakowe można znaleźć między innymi na zmmborkowscy.pl. Istotnym aspektem są również parametry, które mierzą pracę przekładni. Przełożenie geometryczne ma miejsce wtedy, gdy jego rozmiar wyznacza się wymiarami koła zębatego. Przełożenie kinetyczne określa się, znając parametry dotyczące dwóch prędkości obrotowych – wału czynnego i biernego. Przełożenie dynamiczne natomiast wylicza się z parametrów przełożenia kinetycznego.

W jakich branżach wykorzystuje się przekładnie zębowe i ślimakowe?

Przekładnia zębata znajduje zastosowanie w wielu różnych branżach - od farmaceutycznej, przez budowlaną, po przemysł rolniczy. Przekładnie zębate są wytrzymałe, co nie pozostaje bez wpływu na ich popularność – stosuje się je w ogromnej ilości urządzeń mechanicznych.

Do wyboru mamy między innymi przekładnie jednostopniowe, czyli takie, w których współpracuje jedna para kół, lub wielostopniowe ze współpracą szeregową. W drugim przypadku istnieje możliwość dokonania stopniowania przekładni przez zwiększanie lub zmianę liczby zębów. Zębatka może pracować z listwą zębatą – wtedy mówimy o zmianie ruchu obrotowego w posuwisty.

Najciekawszym rozwiązaniem jest użycie przekładni ślimakowej. Korzysta się z niej, aby uzyskać wyższy moment obrotowy, czyli na przykład przełożenie rzędu 100:1. Korzysta się z nich w urządzeniach podziałowych jak podzielnica, napęd stołu frezarki czy układ kierowniczy samochodu. Dzięki temu uzyskiwany jest efekt lekkości na przykład podczas kręcenia kierownicą, mimo że porusza ona dwie gumowe opony, trąc przy tym o podłoże.