Nie tylko ZUS może kontrolować zwolnienia

Skutki kontroli ZUS zwolnień lekarskich. Ponad 57,7 mln zł zostało w funduszu chorobowym

Zakład Ubezpieczeń Społecznych podsumował wyniki kontroli zwolnień lekarskich przeprowadzonych w pierwszym kwartale 2024 roku. Kwota  wstrzymanych, zwróconych i obniżonych świadczeń chorobowych wyniosła ponad 57,7 mln zł, w województwie podlaskim 1,2 mln zł.

- W całym kraju także w Podlaskiem Zakład Ubezpieczeń Społecznych regularnie kontroluje zwolnienia lekarskie. Pracownicy ZUS-u sprawdzają, czy osoby chore prawidłowo wykorzystują czas przeznaczony na rekonwalescencję, a lekarze orzecznicy ZUS-u weryfikują czy ubezpieczony jest nadal chory, a e-ZLA jest zasadne. Kontrole to nie wszystko. ZUS ma również obowiązek ograniczyć wysokość świadczeń chorobowych do 100 proc. przeciętnego wynagrodzenia, po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego - informuje Katarzyna Krupicka, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa podlaskiego.

Jak wyglądają statystyki kontroli

Tylko w pierwszym kwartale 2024 roku w województwie podlaskim ZUS skontrolował ponad 3,3 tys. zwolnień lekarskich. To o niemal 0,5 tys. więcej niż w analogicznym okresie rok temu. 
W ich następstwie wstrzymana została wypłata 187 zasiłków chorobowych na kwotę 267,6 tys. zł. Kwota, którą ZUS odzyskał, jest wyższa o ponad 66 tys. zł niż w I kw. 2023 roku. W całym kraju od stycznia do marca 2024 roku ZUS przeprowadził  137,2 tys. kontroli, wydał 9,8  tys. decyzji, a kwota wstrzymanych z tego tytułu zasiłków osiągnęła niemal 12 mln zł. Z danych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wynika, że to o 20 tys. kontroli więcej niż w I kw. ubiegłego roku. Kwota wstrzymanych 
z tego tytułu zasiłków także jest wyższa o niemal 5,2 mln zł. 

Ponadto po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego ZUS obniżył wysokość świadczeń chorobowych do 100 proc. przeciętnego wynagrodzenia. W regionie wypłaty zmniejszano  353 osobom na kwotę 961,5 tys. zł, w kraju 29,8 tys. osobom na kwotę 45,7 mln zł.  Łącznie, kwota obniżonych i cofniętych świadczeń chorobowych od stycznia do marca 2024 roku na terenie województwa podlaskiego wyniosła ponad 1,23 mln zł. To o 448 tys. mniej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. W skali kraju wynik finansowy tegorocznych kontroli i obniżonych świadczeń jest wyższy od tego z I kwartału ubiegłego roku o niemal 12,7 mln zł  i wynosi ponad 57,7 mln zł.

Co osoby chore robią na zwolnieniu

Niestety wciąż jest wiele osób, które na chorobowym, zamiast wracać do zdrowia, wykorzystuje ten czas niezgodnie z jego przeznaczeniem, np. pracując, czy biorą  udział w imprezach okolicznościowych. Chorzy uczestniczyli między innymi w spotkaniach opłatkowych, gminnych, a także brali udział w  kolędowaniu. Wielu ubezpieczonych traktuje też chorobowe jak urlop i wypoczywa na wczasach czy innych wyjazdach  turystyczne również za granicą. Zdarzają się sytuacje wyjazdów krajowych, które były organizowane w ramach funduszu socjalnego.  W trakcie kontroli większość chorych na zwolnieniu lekarskim została przyłapana na pracy zarobkowej. Wśród osób, które musiały zwrócić zasiłek, była Pani dyrektor szkoły, która w czasie długotrwałego zwolnienia lekarskiego, logowała się do dziennika elektronicznego, brała udział w rozpoczęciu roku szkolnego, a także mailem wydawała polecenia służbowe pracownikom. Kolejny dość nietypowy przykład, to myśliwy, który w czasie zwolnienia lekarskiego brał udział w polowaniu.

Osoby, które niewłaściwie korzystają ze zwolnienia lekarskiego, muszą liczyć się z tym, że stracą prawo do świadczenia chorobowego za cały okres kontrolowanego zwolnienia. W takich  sytuacjach ZUS wstrzymuje wypłatę świadczenia, a jeżeli zostało już  wypłacone, nakazuje jego zwrot. Natomiast przy kontroli prawidłowości  orzekania o czasowej niezdolności do pracy, jeśli okaże się, że osoba sprawdzana przez lekarza orzecznika ZUS jest już zdrowa, to dochodzi  do skrócenia zwolnienia lekarskiego. W takiej sytuacji ubezpieczony zachowuje prawo do świadczenia chorobowego tylko do dnia badania.

Nie tylko ZUS może kontrolować zwolnienia

Nie tylko Zakład Ubezpieczeń Społecznych może przeprowadzać kontrole. Uprawnienia do sprawdzenia prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy z powodu choroby mają także płatnicy składek zgłaszający do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych (tzn. pracodawcy, którzy zatrudniają powyżej 20 osób i są uprawnieni do wypłaty zasiłków chorobowych). Są sytuacje, kiedy do przeprowadzania kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy z powodu choroby upoważnieni są także pracodawcy, którzy nie wypłacają zasiłków. Dotyczy to przeprowadzenia kontroli w okresie, za który pracownikowi przysługuje wynagrodzenie za czas choroby wypłacane ze środków pracodawcy.

 Katarzyna Krupicka  regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa podlaskiego