Tropami historii (5) - Bogusze

Gminy powiatu szczuczyńskiego

Gmina Bogusze 1931 r.
  Poniższy tekst, w pisowni oryginalnej, cytuję za ilustrowanym czasopismem regionalnym „Przebój” z 1931 r.

Gmina Bogusze leży w pasie przygranicznym. Jej obszar wynosi 13.521 ha, a ludność stanowi 5.975 osób. Administracyjnie podzielona jest na 23 sołectwa.
Gleba na terenie gminy, w przeważającej części jest piaszczysta. Tylko 25 % ogólnej powierzchni, położonej wzdłuż pasa granicznego jest ziemię lepszą. Klasa ziemi wywiera wpływ na zamożność gospodarstw. Drobne gospodarstwa rolne znajdują się w niskiej kulturze. Zaznaczyć należy, że nie ma tu Kółek Rolniczych, a zatem i praca nad podniesieniem wydajności ziemi stoi na martwym punkcie. Dużą przeszkodą w ogólnym rozwoju gospodarczym gminy były grunta niescalone. Obecnie jednak roboty komasacyjne są na ukończeniu, co wpłynie dodatnio na rozwój drobnych gospodarstw. Aby podnieść hodowlę bydła, utrzymywane są dwa buhaje czerwonej rasy polskiej.
W roku 1929 Gmina Bogusze zakupiła duży dom w Grajewie przy ul. Kolejowej, w którym mieścić się będzie Urząd Gminy.  W roku 1930 gmina rozpoczęła naprawę dróg gruntowych poprzez ich żwirowanie. Ogólnie w ubiegłego roku naprawiono 6 kilometrów dróg wiejskich.
Przy samej granicy pruskiej, we wsi Bogusze gmina zakupiła stary gmach. Po jego gruntownym remoncie umieszczono w nim czteroklasową Szkołę Powszechną.
Na terenie gminy znajdują się dwie straże pożarne. Istnieje też 6 oddziałów Związku Strzeleckiego, które bardzo dobrze się rozwijają.

   Ogólny budżet gminy na rok 1930/1931 zamyka się sumą 49.595 zł.
Na szkolnictwo przewidziano 8.151 zł i 50 groszy. Na opiekę społeczną zarezerwowano 4.600 zł.

   W skład Rady Gminy wchodzą Pp.:
1. Stanisław Żelechowski,
2. Stanisław Kryński,
3. Aleksander Skrodzki,
4. Henryk Łempicki,
5. Szczepan Malinowski,
6. Władysław Wojsław,
7. Antoni Randzio,
8. Józef Kuczyński,
9. Władysław Żbikowski,
10. Jan Łazarski,
11. Antoni Kiełczewski,
12. Piotr Iwaszkiewicz.

- Wójtem gminy od lipca 1930 r. jest Jakub Downar.
- Sekretarzem gminy od maja 1930 r. jest Bolesław Baranowski.
- Pomocnikami są Pp.: Czesław Dąbrowski i Władysław Zaborowski.

                                                  
        Kalendarium Bogusz (dla najmłodszych)

* VIII 1545 – w Boguszach, zbudowano słup graniczny (za króla Zygmunta Augusta), na styku granicy między Rzeczpospolitą Obojga Narodów, a Prusami (Korony i Litwy oraz
                       Prus). Miejsce wcześniejszej granicy: Prusów, Jaćwingów i Mazowszan.
* 1869 – po powstaniu styczniowym w wyniku represji carskich, Grajewo utraciło prawa miejskie i weszło w  skład gminy Bogusze.
* 29.09.1927 – prezydent Ignacy Mościki, po nadaniu sztandaru Jednostce Wojskowej w Grajewie, odwiedził  swego kolegę ze studiów, właściciela majątku Bogusze, Stanisława Żelachowskiego.
* 1941-1944 – w Boguszach znajdował się obóz jeniecki Oflag 56 i Stalag 373. Przetrzymano ludność polską cywilną. Rozstrzelano 30 tys. żołnierzy rosyjskich, 460 włoskich i setki cywilnej ludności polskiej.
* 29.01-14.02.1945 – powołano miejskie i gminne Rady Narodowe w: Szczuczynie, Wąsoszu, Radziłowie, Białaszewie, Rudzie, Prusce, Rajgrodzie, Bełdzie oraz w Boguszach z siedzibą w Grajewie.
* 22.07.1959 – na terenie byłego jenieckiego obozu hitlerowskiego, we wsi Bogusze, odsłonięto pomnik ku  czci pomordowanych.

                                                   Redakcja i skany: Stanisław Orłowski

 

 

Tropami historii - Rajgród

Tropami historii - Wąsosz

Tropami historii - Grajewo 1928

Tropami historii - pow. szczuczyński