„WARMIA” GOLA!

„WARMIA” GOLA!
           Grajewska „Warmia” to klub, który w latach 20-tych ub. wieku swoje pierwsze mecze rozgrywał najpierw na targowicy na dzisiejszym Os. Tysiąclecia. Boisko tuż przed zawodami przygotowywali sami zawodnicy. W 1932 roku oddano do użytku stadion wg projektu architekta – nomen omen - Antoniego Czajkowskiego. Trzy lata później drużyna zdobyła mistrzostwo województwa Okręgu Białostockiego bezskutecznie walcząc o I ligę. Sukcesami powojennym były Puchary Polski na szczeblu wojewódzkim, finały i dobre mecze z markami krajowymi. Jeszcze ciekawsze są momenty i wrażenia, które kroniki zwykle pomijają a szkoda. Wystarczy popatrzeć na nie trochę z humorem i felieton sam się pisze.                                                                                                                                    
    Na stadion przy dawnej ulicy Szczuczyńskiej poszedłem po raz pierwszy w połowie lat 50-tych, w wieku młodszoszkolnym w towarzystwie Taty. Ponieważ nigdy wcześniej nie widziałem stadionu więc i nie pojąłem jego egzotyki. Moje dziecięce oczy zobaczyły trybunę z ziemi z trawiastymi rzędami stopni - siedzeń. Jeśli nie padał deszcz to miało się bliski kontakt z naturą, suche spodnie i widok na całe boisko. Bez gazety też się siedziało wygodnie, nogi nie bolały, tyle że portki szły do prania. Boczną ścianę skarpy trybuny od szatni wieńczyła dziwna konstrukcja z oknem i  drzwiami. Byłem pewien, że pozostała część mieszkania tkwi w ziemi. Tak wyglądała „służbówka” gospodarza stadionu pana Warszawskiego z rodziną, który jakiś czas później wyemigrował do USA. Może ryzykował, że będzie mu jeszcze gorzej jak się naczytał i nasłuchał, że zgniły Zachód umiera. Nawet jeśli uwierzył, to mógł się przekonać, że kapitalizm śmierć ma długą, piękną i dostatnią. Nieco dalej przed szatniami stało koryto umywalki z zimną a przez to zdrową wodą. Z tyłu skarpy gdzie dzisiaj jest parking urządzono strzelnicę sportową. Przychodziliśmy tam wielokrotnie w ramach lekcji PO. Było to także miejsce motocyklowych zawodów sprawnościowych organizowanych z okazji świąt państwowych. Strzelnica czasy swojej świetności miała dawno za sobą. Wybetonowany, ochronny tunel pod ścianą kulochwytni służył za toaletę. Oczy i nos prawdziwego kibica powinny się jednak kierować na boisko. Od wiosny raz w tygodniu przez dwie godziny WF- u graliśmy tam a właściwie ganialiśmy za Jędrzejem Dawidowskim, któremu piłka była wyjątkowo posłuszna. Pole do gry urozmaicały dwie piaskownice na obydwu polach karnych jednak dzieci z pobliskiej „Jedynki” z nich nie korzystały. Piaskownice były dziełem samych sportowców, bo zamiast szybko strzelić gola i wybiec na trawę zbyt często i długo kręcili się w miejscu.                   
    Gdy jeszcze boisko nie było chronione przed ludźmi ogrodzeniem,dużo kibiców wolało stać blisko murawy. Niejeden wtedy poczuł się trenerem i udzielał na gorąco zbawiennych rad. Standardowy okrzyk: „Zalatywuj!!!” był w mig rozumiany nawet przez najbardziej nierozgarniętego zawodnika. Sędziego źle prowadzącego zawody wygwizdano na palcach, po gołębiarsku i poniewierano straszliwie pogardliwym wyzwiskiem: „Sędzia kalosz!!!”. A to dlatego, że ówcześni fani piłki kopanej pamiętali jeszcze język Norwida, Mickiewicza i Słowackiego.                                                 
      Legendarnym obiektem za bramką od strony szatni była stodoła poczciwej wdowy pani Maciejewskiej. Dzielna kobieta samotnie wychowała kilku synów. Gorzej było z dachem budynku. Nie było meczu aby czyjaś rozkalibrowana noga nie posłała piłki, która najczęściej grzęzła w podgniłym poszyciu. Takie kopnięciu głośno kwitowano: „Maciejewskiej stodoła!!!” co oznaczało nic innego tylko wysoki poziom meczu. Stodoły dawno już nie ma ale okrzyk obok drugiego: „Orły do boju!” przeszedł do historii grajewskiego kibicowania.                                                                                                                        
     Pewnego razu „Warmia” grała trudny mecz w dawnej III – lidze podzielonej tak jak dziś znowu na cztery grupy krajowe. W milczenie tak strachliwym, że słychać było jak zawodnikom fruwają sznurówki cały stadion czekał na nieuchronnego gola. Nagle w tej przeraźliwej ciszy na przeciwległej stronie trybun jakiś mocno pokrzepiony sznaps baryton wrzasnął: „Waaaaaarmiaaaaaaaa!!!” Zamarła ze zgrozy trybuna rżała ze śmiechu jak konie przedwojennego 9 Pułku Strzelców Konnych. Podchmielony gość rozładował napięcie a drużynie łatwiej spadło się do niższej ligi.                   
     W historii rozgrywek lat 50/60 w dawnym województwie białostockim grajewski futbol był za słaby na rozgrywki trzecioligowe i za dobry na A klasę. Drużyna na przemian spadała i awansowała. Nikt nie pomyślał np. o III lidze B albo A klasie Plus. Dobra piłka wymaga pieniędzy. Samorząd na sport swoje uchwalał a dychawiczne firmy socjalistyczne niewiele dorzucały. Wziął się za to kolejny prezes, przedsiębiorczy lekarz weterynarii Stanisław Józwa. Fama głosi, że twardo egzekwował rzekomo dobrowolne składki od właścicieli czworonożnych pacjentów. W okresie jego prezesowania i Romualda Grochowskiego powstał super team. Oto jego niektórzy, charakterystyczni bohaterowie. W bramce stał twardziel Ireneusz Sztachański, który u niejednego napastnika umiał wzbudzić niechęć  do strzelenia bramki. Na środku obrony kapitan Alek Gołębiewski miał najwyższy wykop na Podlasiu, po którym odpoczywał. Patrzył jak piłka długo leci w górę i niechętnie spada z powrotem. Wtedy razem z nim odpoczywali wszyscy. Od wielkiego Kazika Mroczka napastnicy odbijali się jak od lin ringu. Grający na pomocy Krzysiek Rybicki robił szpagat szarżującemu na bramkę rywalowi i było po akcji. Bywało, że brzuszek Zygmunta Samełko miał swój udział w strzeleniu niejednej bramki. Niezwykle wysportowany pomocnik Rafałko jako jedyny przeszedł na rękach po żużlowej bieżni dookoła stadionu. W ataku grali dwaj bracia Tosiek i Wacek Dawidowscy. Wacek potrafił strzelić bramkę przewrotką. Bramkostrzelny Jurek Mołczanowski nie musiał przerzucać piłki na właściwą nogę. Nie robiło mu różnicy. Wyróżniali się jeszcze Górszczaki, czyli dwaj waleczni bracia Marian i Tadeusz Górscy. Dzięki służbie wojskowej w Grajewie trafiali się nieźle ukształtowani zawodnicy. Błyszczał i strzelał bramki Stanisław Goleń. Ożenił się z Grajewianką i zawiódł. Wrócił z nią do swojej miejscowości pod Szczecinem.                                                                                                               
    Poziom emocji podnosiły derby jak nie ze Szczuczynem to z Ełkiem w zależności czy „Warmia” spadła czy awansowała. Przy „Wissie” słychać było przekomarzanki typu: „Scyzoryki!!!”, „Cukierniki!!!” a z „Mazurem” wrzeszczało się „Krzyżaki!” Rzadka wygrana 2:1 w Grajewie wśród padającego deszczu jaką pamiętam była owacyjnie przyjęta przez kibiców ze słuszną uwagą, że „Warmia” jest dobra na błoto. Trenerem tego zespołu, który wiele lat grał w czubie tabeli III ligi był Mikołaj Chmielarski. W drużynie seniorów debiutowali moi licealni koledzy: Jarek Józwa i Abdek Kowalewski. Nie zazdroszczę im bo w graniu nie byłem gorszy od nich, a że na akordeonie? Ogromnym talentem był wiele lat później inny junior Zdzisław Dalecki. Zaczynało być o nim głośno w kraju, miał propozycje ze znanych klubów. Niestety, życie wyreżyserowało mu inną drogę.                   
     Pomijam inne sekcje i zapaśnicze sukcesy krajowe. Nie sposób wymienić wszystkie talenty, które miał i ma dzisiaj grajewski klub. Szkoda, że na sport w powiatowym mieście są nikłe środki. Kolejni klubowi prezesi z Zarządem robili co mogli. Wobec groźby bankructwa wykładali nawet swoje, prywatne pieniądze. Dobre czasy za prezesa Porzeczki to przykład, że jak się włoży to się wyjmie. Ten temat adresuję nie do tych sponsorów, którzy łożą na klub na miarę swoich możliwości, ale do tych, którzy dużo mogą. Tymczasem grajewski „Pfleiderer” i największy w Polsce „Mlekpol” wcześniej hojnie sponsorujący białostockich, pierwszoligowych koszykarzy i olsztyńskich siatkarzy zachowują się jak te biedne socjalistyczne firmy.                                                                                                                
   Zaczyna się kolejny sezon rozgrywkowy. Mamy piękny stadion. Wszystkim piłkarzom, trenerom, działaczom i kibicom życzę optymizmu.                                                                       
    Dziękuje Markowi Mołczanowskiemu i Waldkowi Michalakowi za unikalne zdjęcia.                                                                                                                                              
   Na fotce nr 1 drużyna oldboyów 1 Maja 1952. Drugi z l. lek wet. Adolf Hałuniewicz, za nim bramkarz Antoni Michalak (ojciec Waldka), szósty od l. Mikołaj Mołczanowski (był prezesem klubu „Budowlani”). Ostatni stoi słynny fotograf  Franciszek Więckiewicz „Paluszek”. Na zdjęciu 2 zawody motocyklowe i A. Michalak po prawej na BMW. Na kolejnych, na drugim planie słynna Maciejewskiej stodoła, trawiasta trybuna, ów dream team z lat 60-tych i prezes S. Józwa w  otoczeniu piłkarzy i działaczy. 
                                                               

Antoni Czajkowski

Felieton 28/16 z cyklu „Okruchy wspomnień”