Wywiad z Wójtem Gminy Wąsosz - Tomaszem Krukowskim

Minął ponad rok od objęcia przez Pana funkcji wójta. Jak ocenia Pan ten pierwszy rok kadencji?

Pierwszy rok kadencji był intensywny, pełen wyzwań, ale też bardzo satysfakcjonujący. Funkcję objąłem 7 maja, kiedy harmonogram inwestycji i budżet na 2024 rok były już ustalone, dlatego na początku skupiłem się na najpilniejszych sprawach, zwłaszcza na dokończeniu rozpoczętych inwestycji. W krótkim czasie przygotowaliśmy dokumentację przetargową i wyłoniliśmy wykonawców kolejnych zadań, na które gmina zdobyła dofinansowanie ze środków krajowych i unijnych. Dzięki zaangażowaniu wielu osób wszystkie inwestycje zapisane w budżecie na 2024 rok zostały zrealizowane lub są w trakcie realizacji.

W celu zwiększenia efektywności w zarządzaniu potrzebami energetycznymi złożyliśmy wnioski na dofinansowanie budowy instalacji fotowoltaicznych z magazynami energii dla oczyszczalni ścieków i nowego budynku Urzędu Gminy. W ostatnim roku złożyliśmy także wnioski m.in. na: remont świetlicy w Kędziorowie, doposażenie świetlic w Żebrach, Bukowie Dużym i Sulewie-Prusach, modernizację boisk Orlik 2012, przebudowę boiska lekkoatletycznego i budowę skateparku. 

Rozpoczęliśmy też prace nad kluczowymi dokumentami strategicznymi, jak plan ogólny zagospodarowania przestrzennego, Gminny Program Rewitalizacji na lata 2025-2030 czy Strategia Rozwoju Gminy na lata 2025-2034.

Zostały także wykonane projekty przebudowy zbiorników wodnych i zagospodarowania przestrzeni w Sulewie-Kownatach i Sulewie-Prusach.

Ożywiliśmy również życie sportowe, powstała „Akademia Małego Piłkarza Wąsosz”, a Orlik stał się bardziej dostępny dla dzieci i młodzieży. Choć nie da się zrobić wszystkiego od razu, wiem, że udało się położyć solidne fundamenty pod dalszy rozwój gminy. Cenię sobie bardzo dobrą współpracę z radą gminy, sołtysami, pracownikami, mieszkańcami i lokalnymi instytucjami.

W programie zapowiadał Pan systematyczne uzupełnianie infrastruktury drogowej. Jakie inwestycje drogowe zostały zrealizowane?

W ostatnim roku kontynuowaliśmy inwestycje drogowe, wykonując m.in. przebudowę drogi Ławsk – Ciemianka, drogi w Niebrzydach, ul. Sienkiewicza w Wąsoszu, drogi Wąsosz – Obrytki oraz remont drogi do Szyman. Kończymy przebudowę dróg Wąsosz – Kędziorowo, Sulewo – Kownaty – Białaszewo oraz ul. Felczyńskiej w Wąsoszu. Wspólnie z Powiatem Grajewskim zrealizowaliśmy przebudowę drogi Wąsosz – Żebry (600 m) oraz drogi Żebry – Bukowo – Wiązownica. Choć przed nami wciąż wiele do zrobienia, każdy zakończony odcinek poprawia komfort i bezpieczeństwo mieszkańców. Na bieżąco monitorujemy nowe nabory, m.in. z Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg, do którego zamierzamy aplikować o środki finansowe w sierpniu na nowe odcinki dróg gminnych.

Jak wygląda obecnie sytuacja finansowa gminy?

Pod względem operacyjnym funkcjonujemy stabilnie dbając o zrównoważony rozwój. Wynik budżetu za II kwartał 2025 roku to 3,46 mln zł, a nadwyżka operacyjna wynosi niemal 5 mln zł. Zadłużenie gminy to 310 tys. zł, jest to pożyczka na budowę nowego Urzędu Gminy. Dochody wynoszą około 40 mln zł rocznie, z czego znaczna część przeznaczana jest na inwestycje. Gmina Wąsosz prowadzi aktywną politykę inwestycyjną, realizując szereg projektów z zakresu infrastruktury drogowej, wodno-kanalizacyjnej i komunalnej. Kluczowym źródłem finansowania tych działań są środki zewnętrzne, w szczególności dotacje z rządowych funduszy krajowych, takich jak Rządowy Fundusz Rozwoju Dróg czy Program Inwestycji Strategicznych – Polski Ład. Jednocześnie zmaga się z ograniczeniami typowymi dla gmin wiejskich – niewielką bazą dochodową, rosnącymi kosztami usług oraz koniecznością elastycznego zarządzania budżetem. Mimo tych wyzwań, samorząd wykazuje zdolność do realizacji strategicznych inwestycji i pozyskiwania środków z programów krajowych. Gmina nie ogranicza się do działań bieżących, ale aktywnie inwestuje w przyszłość i poprawę warunków życia mieszkańców. Budżet jest elastycznie korygowany — np. wielokrotne zmiany w budżecie i Wieloletniej Prognozie Finansowej na rok 2025 świadczą o bieżącym dostosowaniu do nowych wyzwań finansowych.

Jakie są główne wyzwania, przed którymi stoi dziś gmina Wąsosz? 

Wyzwań jest wiele. Gmina Wąsosz, jako gmina wiejska, od lat zmaga się z niskim przyrostem naturalnym, brakiem napływu nowych mieszkańców oraz odpływem młodych ludzi do większych miast lub za granicę. Efektem jest coraz mniejsza liczba dzieci w szkołach podstawowych, co generuje rosnące koszty utrzymania placówek oświatowych. Subwencje nie pokrywają wydatków, a gmina musi coraz więcej dopłacać z własnego budżetu. Kluczowym wyzwaniem jest więc stworzenie warunków, które zatrzymają młodych na miejscu. Wyzwaniem też, jest zapewnienie dobrej opieki seniorom w zakresie opieki zdrowotnej, społecznej i dostępności usług publicznych. Dużym wyzwaniem jest także brak odpowiedniej bazy mieszkaniowej. Gmina potrzebuje lokali komunalnych dla osób w trudnej sytuacji życiowej lub materialnej – zapotrzebowanie rośnie, a dostępność jest ograniczona. Gmina musi też dostosować się do zmieniających się przepisów dotyczących efektywności energetycznej, OZE i gospodarki odpadami. To wymaga inwestycji w zieloną infrastrukturę, termomodernizację budynków i działania edukacyjne. Dlatego podejmujemy współpracę z Politechniką Białostocką, żeby szukać najlepszych rozwiązań w tym zakresie. Kolejnym zadaniem jest modernizacja przestarzałej sieci wodociągowej oraz unowocześnienie oczyszczalni ścieków. Dodatkowo, w związku z nową Ustawą o ochronie ludności i obronie cywilnej, gmina została zobowiązana do realizacji szeregu nowych zadań, takich jak budowa schronów, wdrożenie systemów ostrzegania, organizacja szkoleń, akcji ratunkowych i ewakuacji. To kolejne wyzwanie, które wymaga poważnych nakładów inwestycyjnych i organizacyjnych.

Jak zmienia się sytuacja demograficzna w gminie Wąsosz? Czy obserwujecie odpływ mieszkańców, czy może są sygnały stabilizacji?

Spadek liczby ludności to jedno z najpoważniejszych wyzwań demograficznych, przed którymi stoi nasza gmina. Trend niższego przyrostu naturalnego widoczny jest w całym kraju, a szczególnie dotyka obszarów wiejskich. Gmina Wąsosz nie jest tu wyjątkiem. W 2019 roku było nas 3 711, a w 2024 – 3 441, co oznacza ubytek 270 osób w sześć lat. W tym okresie odnotowaliśmy 146 urodzeń i 264 zgony. Różnica ta jasno pokazuje, że liczba zgonów znacznie przewyższa liczbę urodzeń, co wpływa na systematyczne zmniejszanie się populacji. W 2024 roku spadek liczby ludności wyniósł 38 osób w porównaniu do roku poprzedniego. Choć to mniej niż w latach wcześniejszych, trudno uznać to za powód do zadowolenia – o wiele lepiej byłoby, gdyby bilans był dodatni.

W ulotce wyborczej znalazła się obietnica doposażenia OSP i wsparcia Młodzieżowej Drużyny Pożarniczej. Czy te jednostki otrzymały już potrzebny sprzęt?

Na terenie Gminy Wąsosz funkcjonuje sześć jednostek Ochotniczych Straży Pożarnych – w Wąsoszu, Ławsku, Żebrach, Kędziorowie, Bukowie Dużym i Niecikach. Dwie z nich – OSP Wąsosz i OSP Ławsk – należą do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego.

W ostatnim czasie zrealizowaliśmy szereg działań, by wzmocnić potencjał naszych jednostek. W 2025 roku OSP Żebry otrzymała nowy średni samochód ratowniczo-gaśniczy MAN TGM 18.320 4x4 BB o wartości ponad 1,3 mln zł. Gmina Wąsosz 11 kwietnia 2024 roku podpisała umowę o dofinansowanie tego zakupu z Urzędem Marszałkowskim Województwa Podlaskiego. Następnie, 2 lipca 2024 r., zawarto umowę z wykonawcą, co uruchomiło proces produkcji i dostawy pojazdu, a sam pojazd trafił do remizy 25 kwietnia 2025 r.

Ponadto, w Kędziorowie i Żebrach wybudowano dwa nowe garaże w ramach Programu Inwestycji Strategicznych „Polski Ład”.

W 2024 roku na zakup specjalistycznego sprzętu oraz mundurów przeznaczyliśmy ponad 91 tys. zł, z czego 61,5 tys. zł pochodziło z budżetu gminy. Zakupiono m.in. kamerę termowizyjną, kompresor, narzędzia do cięcia i ubrania specjalne. W tym roku kontynuujemy doposażanie OSP, pozyskując kolejne środki zewnętrzne.

Równie dobrze funkcjonują Młodzieżowe Drużyny Pożarnicze. Dzięki ogromnemu zaangażowaniu opiekunów – Pani Gabrieli Rong i Pana Roberta Cimochowskiego – odnoszą sukcesy na szczeblu powiatowym, wojewódzkim i ogólnopolskim. W marcu tego roku drużyna MDP Wąsosz zajęła 10. miejsce w kraju podczas I Ogólnopolskich Halowych Zawodów Sportowo-Pożarniczych, a w czerwcu – I miejsce w kategorii żeńskiej i III miejsce w męskiej podczas zawodów wojewódzkich w Białymstoku.

Dzięki tym wynikom nasze dziewczęta awansowały do ogólnopolskiego finału w sierpniu w Stężycy. Choć przepisy nie pozwalają na bezpośrednie finansowanie MDP z budżetu gminy, staramy się wspierać młodych strażaków poprzez pozyskiwanie sponsorów i współpracę z instytucjami, co pozwala na systematyczne doposażanie drużyn i rozwijanie ich pasji.

Jakie nowe działania planuje Pan zrealizować w najbliższym roku – co jest dziś priorytetem dla Gminy Wąsosz?

Priorytet na najbliższy rok dla Gminy Wąsosz to przede wszystkim pozyskiwanie środków zewnętrznych, bo bez nich praktycznie żadnych działań nie da się zacząć. Jeżeli zostaną uruchomione nabory to planuję pozyskać środki na rozpoczęcie budowy mieszkań komunalnych, bo jest duże zapotrzebowanie. Chcę też wyremontować przedszkole i zapewnić pełną opiekę przedszkolaków, żeby rodzice mogli po pracy spokojnie odbierać swoje pociechy. Kolejny ważny punkt to modernizacja infrastruktury sportowej: Orlik, boisko lekkoatletyczne i skatepark, żeby dzieci i młodzież mogła rozwijać swoje talenty i pasje sportowe. Planujemy też przebudowę zbiorników wodnych w Sulewie-Kownatach i Sulewie-Prusach oraz zagospodarowanie terenów wokół nich. Na bieżąco także będziemy poprawiać infrastrukturę drogową i modernizować świetlice wiejskie. 

e-Grajewo.pl

W. Łajewska