Pochodzenie, jak również symbolika herbu Grajewa do dziś stanowi nierozwiązaną zagadkę. O wyniki najnowszych badań w tym zakresie zapytaliśmy dyrektora GIH – dr Tomasza Dudzińskiego.
e-Grajewo.pl
Przebywał Pan ostatnio w stolicy. Co takiego udało się odkryć, że jesteśmy obecnie nieco bliżej rozwiązania zagadki grajewskiego herbu?
Tomasz Dudziński
W ramach działalności statutowej Grajewska Izba Historyczna poszukuje m.in. w archiwach materiałów związanych z historią naszego miasta. Właśnie w trakcie prowadzonej w ostatnim tygodniu kwerendy w zasobach Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie udało mi się odnaleźć dokumenty związane z Miastem Grajewo z początku XIX wieku. Na niektórych z nich, pochodzących z lat 1820-1827, znajdowała się pieczęć Magistratu Grajewa.
Red. Czy pieczęć ta jest w jakiś sposób wyjątkowa?
T.D. Jest to pieczęć o średnicy 42 mm z napisem "Pieczęć Magistratu Grajewa”. Na dokumentach używana była ona zarówno w formie tzw. pieczęci suchej jak i tuszowej. To co jednak jest najważniejsze to fakt, że w centrum tej pieczęci widnieje herb Grajewa w postaci wilka na tle trzech liściastych drzew.
Red. Czy oznacza to zatem, że już wówczas miasto posługiwało się własnym herbem?
T.D. Dokładnie tak. Pragnę przypomnieć, że dotychczas najwcześniejszy znany wizerunek herbu Grajewa pochodził z początku lat 30-stych XX w. Znajdował się on na znaczku reklamowym niemieckiej firmy produkującej kawę. Obecne więc odkrycie przesuwa znacznie w czasie potwierdzony fakt istnienia herbu Grajewa, przynajmniej do 1820 r. A przypuszczam, że może nawet nieco wcześniej, gdyż w wykazie majątku Magistratu Miasta Grajewo z końca 1919 r. wymieniona jest „pieczęć miejska z herbem”.
Red. Co jest największą przeszkodą w rozwikłaniu zagadki herbu Grajewa?
T.D. Bardzo niewielka ilość, a w zasadzie prawie całkowity brak, źródeł i dokumentów archiwalnych dotyczących Grajewa od początku uzyskania praw miejskich w 1540 r., aż po XIX w. Wynika to głownie z faktu ich zniszczenia w okresie II wojny światowej. Przykładem może być tu chociażby informacja zawarta w katalogu: „Herbarz Polski” dr M. Gumowski, Kawa Hag, Warszawa 1930 przy wspomnianym już herbie Grajewa, iż jego wizerunek powstał na podstawie herbarza z Archiwum Akt Dawnych w Warszawie. Niestety prawie ze 100% pewnością można stwierdzić, że dziś już herbarz ten nie istnieje.
Red. Czy kiedykolwiek zatem uda nam się rozwiązać tę zagadkę?
T.D. Myślę, że tylko w pewnej części. Wymagać to będzie jednak przede wszystkim czasu i trochę przysłowiowego szczęścia. Przypuszczam, że uda się określić w przybliżeniu okres, w którym Grajewo zaczęło posługiwać się herbem i jego wizerunek. Znacznie mniej prawdopodobne, moim zdaniem, będzie określenie pierwotnie używanych w tym herbie barw poszczególnych jego elementów. Zaś zapewne nigdy nie uda nam się do końca poznać jego symboliki. Wszak herb zawsze przekazywał jakiś komunikat, którego językiem była symbolika i barwy godła, językiem, którego nie potrafimy dziś z reguły odczytać i zinterpretować.
Red. Dziękujemy za rozmowę.
T.D. Również dziękuję.
Zainteresowanym poszerzeniem swojej wiedzy na temat grajewskiego herbu polecamy artykuł na portalu grajewiak.pl:
http://www.grajewiak.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=68&Itemid=48&limit=1&limitstart=0