Odszkodowanie za trwałe zajęcie gruntów przez wody - procedura

W dobie nasilających się ekstremalnych zjawisk klimatycznych, coraz częściej obserwuje się przypadki, gdy rzeki lub potoki zmieniają swój bieg, zajmując nowe obszary. Warto wiedzieć, co robić, gdy nasze tereny zostaną trwale przekształcone przez siły natury.

Grunty zajęte przez wody - prawne aspekty

Zgodnie z Ustawą z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne, grunty pokryte śródlądowymi wodami płynącymi stają się automatycznie własnością państwa. Do śródlądowych wód płynących zaliczają się zarówno naturalne cieki wodne (rzeki, potoki), jak i jeziora o naturalnym dopływie lub odpływie wód, a także kanały i sztuczne zbiorniki wodne na wodach płynących.

Wody w rowach zasilane wyłącznie wodami opadowymi lub roztopowymi lub wodami gruntowymi nie są zaliczane do śródlądowych wód płynących, dlatego one i grunt pod nimi należą do właścicieli nieruchomości.

Procedura uzyskania odszkodowania za trwałe zajęcie gruntów przez wody

Zmiana koryta rzeki czy potoku może spowodować wiele trudności dla właścicieli przyległych gruntów. Zjawisko to często występuje w regionach podgórskich, gdzie ulewne opady prowadzą do gwałtownych przyborów wód. W ich efekcie cieki często zmieniają swój bieg, zajmując grunty przyległe do ich wcześniejszych koryt.

Gdy woda płynąca trwale zajmie grunt, który nie należał wcześniej do właściciela wód, dotychczasowy właściciel ma prawo do odszkodowania od Skarbu Państwa. Aby je uzyskać, konieczne jest złożenie wniosku do Wód Polskich. Jeśli odpowiedź będzie negatywna, możliwe jest skierowanie sprawy do sądu cywilnego. Przydatne może okazać się w tym przypadku wsparcie prawnika specjalizującego się w prawie nieruchomości.

Kluczowym dokumentem w procesie ubiegania się o odszkodowanie jest projekt rozgraniczenia, który określa linie brzegowe. Projekt musi zawierać m.in. opis gruntów, mapę inwentaryzacyjną oraz dane właścicieli. Przygotowuje go geodeta, a cena za usługę może się różnić w zależności od złożoności sytuacji. Koszty ponosi strona, ale powinny one zostać zwrócone – doliczone do odszkodowania.

Roszczenie odszkodowawcze za trwałe zajęcie gruntów przez wody - przedawnienie

Zgłaszanie roszczeń o odszkodowanie jest możliwe tylko w określonym terminie, który wynosi 2 lata od momentu zajęcia gruntów przez wody. Po upływie tego czasu, możliwość dochodzenia kompensaty finansowej ulega przedawnieniu.

Odszkodowanie za wykorzystanie gruntów na cele przeciwpowodziowe

Odmienna sytuacja ma miejsce, kiedy zajęcie gruntów przez śródlądowe wody płynące nie jest dziełem natury, ale wynika z zabiegów hydrotechnicznych, związanych z ochroną przeciwpowodziową. Ustawa z dnia 8 lipca 2010 r. o szczególnych zasadach przygotowania do realizacji inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych reguluje procedurę przyznania odszkodowań w przypadku przejęcia gruntów na cele związane np. z budową kanałów ulgi czy zbiorników retencyjnych. Odszkodowanie za wywłaszczenie organ ustala wówczas z urzędu, a roszczenie to co do zasady się nie przedawnia.