O czym świadczy powiększona wątroba?

Hepatomegalia - czyli powiększona wątroba może mieć różne przyczyny, świadczące o obecności chorób ogólnoustrojowych lub nieprawidłowości dotyczącej samego narządu. Bardzo często za powiększenie wątroby odpowiada stan zapalny, co wymaga konsultacji z lekarzem. Nie zawsze hepatomegalii towarzyszyć muszą inne objawy, jednakże warto zaczerpnąć porady specjalistów w trosce o swoje zdrowie, a nawet życie.

Hepatomegalia - co to oznacza?

W medycynie powiększona wątroba nie jest chorobą, jest to raczej objaw stanów chorobowych. Ta dolegliwość występuje dość często u osób w każdym wieku i zawsze należy zgłosić ją lekarzowi, aby dowiedzieć się, co jest przyczyną powiększenia narządu.

Warto wiedzieć, że ten jakże ważny organ leży w prawym podżebrzu i przechodzi częściowo do górnego nadbrzusza, nieopodal lewego podżebrza. Posiadając podstawowe informacje na temat lokalizacji wątroby, w łatwy sposób można samemu wyczuć powiększenie narządu w trakcie badania palpacyjnego.

Powiększona wątroba - przyczyny

Źródła powiększenia wątroby są różne i nie każde z nich są związane ze schorzeniami narządu, lecz często są wyrazem chorób ogólnoustrojowych. Objaw ten wynika z nieprawidłowości innych części organizmu, które mają bezpośredni wpływ na funkcje tego ważnego narządu. Niepokojącym zjawiskiem jest powiększenie wątroby u dzieci, co często potwierdza obecność choroby nowotworowej.

Najczęstsze przyczyny powiększenia wątroby to:

• niewydolność wątroby (polekowe powiększenie wątroby) - najczęściej wynika z toksycznego działania leku,
• zapalenie wątroby typu A, B, C oraz E lub wirus mononukleozy zakaźnej, spowodowany wirusem hepatotropowym,
• stłuszczenie wątroby - jest najczęstszą przyczyną powiększenia wątroby, powstaje w wyniku nagromadzenia tłuszczu w organie oraz przez częste nadużywanie alkoholu,
• guzy wątrobowe - torbiele, naczyniaki, rak wątroby HCC,
• zastój krwi w wątrobie - bardzo często zakrzepica żył wątrobowych utrudnia przepływ krwi przez wątrobę, co znacznie zwiększa organ,
• choroby dróg żółciowych - promieniujący ból w górnej części brzucha, sięgający do łopatki to zastój żółci, pojawiający się po tłustymi posiłku,
• marskość wątroby - prowadzi do nieodwracalnych zmian w tkance i niszczy organ. Brzegi narządu ulegają wyostrzeniu i stwardnieniu,
• choroba alkoholowa wątroby,
• choroby genetyczne, które wiążą się z nieprawidłowym metabolizmem.

Objawy powiększonej wątroby

Powiększenie wątroby powoduje ucisk na struktury sąsiadujące, co w konsekwencji prowadzi do bólu pod łukiem żebrowym. Bardzo ciężko zatem rozpoznać zmiany w organie, który może być tak powiększony, że dolegliwości odczuwać możemy na całej przestrzeni jamy brzusznej. Dlatego warto skupić się na towarzyszących objawach. Gdy występuje stłuszczenie, czy też wirusowe zapalenie wątroby, oprócz bólu w rejonach prawego łuku żebrowego, mogą występować wymioty, gorączka i nudności, a także zmęczenie bóle stawów i mięśni oraz kiepskie samopoczucie.

Inne dolegliwości, wskazujące na powiększoną wątrobę i choroby jej towarzyszące to:

• zażółcenie skóry lub oczu (żółtaczka),
• brak apetytu,
• częsta biegunka,
• zaburzenie procesów trawienia i krzepnięcia,
• jasny kał.

Powyższe objawy mogą wskazywać na powiększenie wątroby w wyniku jej chorób, dlatego stanowią one wskazanie do jak najszybszej konsultacji ze specjalistą.

Diagnostyka powiększonej wątroby

Profilaktyczne badania wątroby powinno się wykonywać regularnie, co zwiększy szanse na wczesne wykrycie zaburzenia, zaś badania diagnostyczne muszą być przeprowadzone przy podejrzeniu choroby, zgodnie z postawioną opinią lekarza. Zatem jakie badania wykonać, aby sprawdzić stan naszej wątroby?

Wywiad lekarski jest bardzo istotny w trakcie przeprowadzania diagnostyki schorzeń wątroby, ponieważ zawiera informacje na temat czasu trwania i charakteru bólu, który doskwiera pacjentowi. Powiększoną wątrobę lekarz zbadać może metodą palpacyjną (badanie dotykiem), w celu określenia stanu narządu. Jeśli specjalista zauważy niepokojące zmiany wielkości wątroby lub będzie ona zbyt twarda, wykonuje się wtedy badanie USG jamy brzusznej, a także badania krwi.

Badania krwi:

• HCV przeciwciała - pozwala stwierdzić stosunek z wirusem żółtaczki typu C.
• GGTP - Przydatny w trakcie diagnostyki schorzeń wątroby o podłożu alkoholowym, rozpoznaje uszkodzenie miąższu narządu oraz dróg żółciowych.
• HBs antygen - diagnozuje WZW typu B.
• Próby wątrobowe - to badanie, które monitoruje pracę wątroby.
• Fosfataza zasadowa - umożliwia rozpoznanie zastoju żółci.

 Badania moczu

Kolor i gęstość moczu bardzo często sugerują zmiany, zachodzące w organizmie. Zatem w celu sprawdzenia kondycji wątroby, powinno się zrobić badanie moczu na obecność czerwonych krwinek i bilirubiny - co może wskazywać na marskość, zapalenie wątroby, a nawet nowotwór. Ciemny mocz jest zaś typowy podczas zaburzeń odpływu żółci, a krwiomocz dowodzić może na zaburzenia krzepnięcia. Gęstość moczu również świadczy o chorobach powiększonej wątroby.

Powiększona wątroba - inwazyjne i nieinwazyjne badania

W celu zdiagnozowania przyczyn bólu narządu możliwe jest również wykonanie inwazyjnego i nieinwazyjnego badania wątroby.

Inwazyjne badania wątroby:

• Biopsja - wykonywana przy założeniu obecności choroby nowotworowej, infekcji, łagodnych guzów oraz marskości. Pobranie cząstki tkanki wątrobowej za pomocą igły. Fragment badany jest pod mikroskopem, a wynik dostępny jest po około 2 tygodniach.
• Laparoskopia - urządzenie laparoskopowe wprowadzane jest do ciała w celu makroskopowej oceny funkcjonowania wątroby. Jest to najdokładniejsza forma badania ze wszystkich jak dotąd dostępnych.

Nieinwazyjne badania:

• Tomografia komputerowa - rutynowe badanie również u pacjentów po przeszczepie organu, jest o wiele dokładniejsze od USG i pozwala wykryć zmiany ogniskowe w wątrobie, co we wczesnym stadium zdiagnozować może raka oraz stłuszczenie wątroby wraz z marskością.
• Arteriografia - w badaną tętnice wprowadzany jest kontrast, za pomocą którego wykonuje się zdjęcia rentgenowskie. To radiologiczne badanie pozwala ocenić zmiany, zachodzące w naczyniach tętniczych wątroby.
• USG wątroby - umożliwia analizę struktury organu oraz jego wielkości, ukazuje obecność torbieli i guzków.
• Scyntygrafia - po dożylnym podaniu izotopów promieniotwórczych widoczne są wszelkie zmiany, które zobrazowane zostają na monitorze za pomocą scyntygrafii, wykazującej ubytki tkanki i modyfikacje zapalne.

W jaki sposób leczyć choroby wątroby?

Leczenie powiększonej wątroby jest możliwe dzięki wyeliminowaniu czynnika sprawczego, ponieważ powiększona wątroba jest objawem, a nie chorobą. W zależności od diagnozy, leczenie chorób ogólnoustrojowych może się od siebie zdecydowanie różnić. W każdym razie warto jednak wprowadzić dietę, aby dodatkowo nie obciążać wątroby koniecznością trawienia ciężkostrawnych posiłków. W niektórych przypadkach zmiana nawyków żywnościowych powinna wystarczyć w walce z powiększoną wątrobą, jednakże w przypadku zapalenia wątroby typu A, B i C należy podjąć stanowcze kroki w celu ratowania zdrowia. W szczególnych przypadkach chorób wątroby ulgę sprawić może jedynie operacja, lub nawet transplantacja organu.

Dieta wątrobowa polega na spożywaniu pokarmów o niskim stopniu tłuszczu oraz przygotowywaniu dań lekkostrawnych. Przyjmowanie posiłków powinno odbywać się w regularnych odstępach, a produkty muszą być świeże, bez dodatku tłuszczu oraz gotowane na parze, w wodzie lub pieczone w folii. Zaleca się również wyeliminowanie zup z jadłospisu, produktów smażonych, a zamiast używania ostrych przypraw, rekomenduje się przyprawianie dań majerankiem, tymiankiem i kminkiem. Postawą podczas leczenia chorób wątroby jest całkowite odstawienie alkoholu.

Podsumowanie

Należy pamiętać, że każda nieleczona choroba wątroby jest niebezpieczna dla życia, a nawet zdrowia człowieka. Odczuwając jakiekolwiek z wymienionych objawów, powinniśmy jak najszybciej skonsultować się ze specjalistą, który zdiagnozuje ewentualną chorobę i postawi odpowiednią diagnozę. Pamiętajmy również, aby badać się profilaktycznie - dzięki temu będziemy mniej narażeni na nieprzyjemne niespodzianki, związane ze schorzeniami wątroby.