Czas na rower (porady cz.2)

W poprzedniej części poradnika omówiłem kategorie rowerów. Jeżeli już mamy rower lub chcemy mieć taki, który spełni nasze potrzeby warto pomyśleć o rozwiązaniach poprawiających komfort użytkowania .

1. Amortyzacja

Tutaj występuje prosty podział na amortyzację przedniej części roweru czyli amortyzowany widelec przedni (do wyboru mamy najprostsze sprężynowe, z blokadą amortyzacji, powietrzne lub hydrauliczne). Najczęściej stosujemy te najtańsze czyli sprężynowe i dla potrzeb amatorów wystarczające (fot.11)

Amortyzacja tylnej części – są dwa rozwiązania. Amortyzowany tylny widelec (fot.12) lub wspornik siodła (potocznie zwany sztycą) (fot.13). Amortyzacja tylnego widelca może w różnych modelach wyglądać inaczej ale zasada działania jest podobna.

2. Manetki  - czyli elementy służące do zmiany biegów.

Na zdjęciu (fot.14) przedstawiłem cztery podstawowe rodzaje manetek. Moim zdaniem najlepszym rozwiązaniem są tzw. dźwignie zespolone (pierwsze od lewej – nazwa „zespolone” ponieważ są połączone z dźwigniami hamulców), mające tę zaletę, że obsługuje się je palcami, czyli bez użycia siły co w przypadku np. manetek obrotowych czy najprostszych dźwigniowych przy oporach przesuwania linek sterujących wymaga użycia dość dużej siły i może doprowadzić do ich zepsucia.

3. Osie

Tutaj mam na myśli zarówno piasty kół jak i suport (czyli oś pedałów). O piaście koła przedniego już pisałem przy okazji opisu rodzajów oświetlenia. Przypomnę tylko, że zamiast piasty zwykłej możemy zastosować piastę-prądnicę (fot.15) oraz odpowiednie do niej lampy.  A jeżeli chcemy mieć piastę zwykłą ale nie wymagającą serwisowania można zmienić ją z piasty łożyskowanej na wiankach kulkowych na piastę na łożyskach maszynowych. Piasta koła tylnego występuje w dwóch typach: piasta z zespołem zębatek na zewnątrz lub piasta wielobiegowa. Ten pierwszy typ możemy zmodernizować ale tylko pod pewnym warunkiem. Otóż zespół zębatek zwany wolnobiegiem jest nakręcany na piastę i może mieć 5,6 lub 7 zębatek. Zamiast takiej piasty możemy mieć zestaw zębatek zwany kasetą ale mają one 7,8 lub 9 zębatek czyli bez zmiany manetek możemy tylko zamienić piasty gdy w rowerze jest 7 biegów. Dla innych rozwiązań należy również zmienić manetki na odpowiednie. Przewagą piasty na kasetę jest większy rozstaw łożysk (fot.16) a zatem sztywniejsza oś i mniej narażona na uszkodzenia. Kolejny dylemat dotyczy wyboru : czy piasta tylna z zębatkami na zewnątrz czy piasta wielobiegowa? Na przykładzie piasty 7-biegowej powiem, że możliwość zastosowania różnych przełożeń związanych z np. warunkami terenowymi jest na korzyść piasty z zębatkami na zewnątrz (ponieważ dodatkowo w takich rowerach zawsze są jeszcze 2 lub 3 zębatki z przodu. Zaletą piast wielobiegowych jest brak potrzeby ich serwisowania a o zębatki zewnętrzne należy dbać i po ich zużyciu wymienić łącznie z łańcuchem. Co się tyczy suportu czyli osi pedałów rozwiązaniem poprawiającym ten mechanizm jest zastosowanie wkładu suportowego zamiast suportu na wiankach (fot.17). Wkład suportowy zbudowany jest na łożyskach maszynowych i w tym rozwiązaniu nie mamy do czynienia z powstawaniem luzów bocznych czyli nie ma konieczności częstego serwisowania.

4. Hamulce

Generalnie są dwa rodzaje hamulców – tarczowe (wówczas piasty kół są odpowiednio do tego przystosowane oraz elementy ramy roweru muszą mieć możliwość zamontowania zbloczy hamulcowych)(fot.18) lub działające na obręcz (fot.19). W tym drugim typie występuje kilka rozwiązań ,o których nie ma potrzeby za wiele pisać.  Wielu rowerzystów zadaje pytanie o przewadze jednego nad drugim. Wg fachowej literatury w obu rozwiązaniach skuteczność hamowania jest podobna. Każde z nich ma swoje wady i zalety. Hamulce tarczowe są oddalone od podłoża i nie „zbierają” zanieczyszczeń (piach, kurz itp.) ale same tarcze są wrażliwe na odkształcenia a to wymaga wówczas interwencji fachowca. Hamulce działające na obręcz są łatwiejsze w obsłudze i konserwacji (należy tylko dbać o ich sprawność czyszcząc z kurzu obręcze i klocki). Rozwiązaniem poprawiającym hamowanie jest zastosowanie klocków hamulcowych z lepszego materiału (dla hamulców działających na obręcz ciekawym rozwiązaniem są klocki 3-segmentowe skuteczne w różnych warunkach pogodowych). Rozwiązaniem najlepszym technicznie są hamulce hydrauliczne lecz zmiana na ten typ jest bardzo kosztowna. I osoby, które posiadają ten rodzaj hamulców mogą potwierdzić, że z uwagi na „brak czucia” podczas hamowania (delikatne naciśnięcie dźwigni hamulca powoduje nieraz zbyt gwałtowne hamowanie) do tego rozwiązania trzeba się przyzwyczaić i nauczyć sposobu hamowania.

5. Opony

Opon jest tak wiele rodzajów, że skupimy się tylko na najważniejszym podziale. Są to opony do jazdy po terenie (drogi żwirowe, leśne itp.) z głębokim bieżnikiem oraz do jazdy po drogach twardych, asfaltowych czy też ścieżkach rowerowych ( z bieżnikiem bardziej gładkim). Nie znaczy to, że gdy mamy jakiś typ opon nie można na nich jeździć i tu i tam. Modernizacją opon może być zastosowanie tzw. opon antyprzebiciowych (fot.20) posiadających dodatkowa warstwę chroniącą przed niewielkimi ostrymi przedmiotami a co za tym idzie oszczędność na przebijanych dętkach i komfort psychiczny.

6. Kierownice

Występuje wiele kształtów i rozmiarów rur sterowych (kierownic). Ponieważ tematem głównym jest modernizacja zatem chcę wskazać jedynie rozwiązanie, które umożliwia dowolne (do potrzeb rowerzysty ustawienie wysokości kierownicy). Chodzi tu o wspornik kierownicy regulowany (fot.21). W tym wypadku możemy mieć wspornik regulowany łącznie z rurką pionową kierownicy lub osobny element (głównie stosowany w kierownicach montowanych na tzw. systemie AHED). Ten pierwszy rodzaj musi być dopasowany do rury widelca - odpowiednia średnica rury wspornika. W tym miejscu powtórzę wypowiedź lekarza – rowerzysty z telewizji : najbardziej „przyjazną” pozycją rowerzysty jest taka aby w czasie jazdy sylwetka była odchylona od pionu ok.30 stopni. Ale mimo tej lekarskiej porady wiele osób dąży do zmian w rowerze aby pozycja była bardziej wyprostowana (czyli prawie pionowa). W tym miejscu muszę wyjaśnić, że wszelkie wstrząsy pochodzące od podłoża przez koło tylne (bez amortyzacji pod siodełkiem) przechodzą bezpośrednio na kręgosłup co może skutkować w przyszłości. Jeżeli już weszliśmy na temat ergonomii jazdy na rowerze to należy również wspomnieć o innych parametrach ustawienia roweru. Np. siodełko powinno być zawsze zamocowane poziomo do podłoża – przód siodełka podniesiony do góry powoduje ucisk na pewne części ciała, opuszczony do dołu powoduje zsuwanie się z siodełka. Wysokość kierownicy wiąże się z ustaleniem pozycji (o której było wcześniej) – moja rada: aby nie występowało drętwienie rąk najprostszym sposobem jest częsta zmiana położenia dłoni na kierownicy (możemy zamontować tzw. rogi) oraz delikatne jej trzymanie. Pomagają również odpowiedniej budowy rączki (chwyty) np. z podparciem wewnętrznej części dłoni.
 

W kolejnej części poradnika opiszę akcesoria rowerowe.
Arek Żyła

zobacz też:
Czas na rower (porady cz.1)